हालसालैका लेखहरु : उड्ने रहर छ,(उमा शर्मा ) तब पो दशैं आउँथ्यो,(गोतामे साँहिलो) नाप्नै सकिएन ,(रजनी श्रेष्ठ) धेरै सिकायो यो कोरोनाले,(उमा शर्मा) गिद्धहरु रमाउँदैछन्,(बासु श्रेष्ठ) आव्हान,(रजनी श्रेष्ठ) ग्रीन कार्ड,(सुदीपभद्र खनाल) लश्कर,(गोविन्द गिरी प्रेरणा) अभिनन्दन !!!!,(ऋषिराम अर्याल) गड्यौला उर्फ सत्यराज ,(कृष्ण बजगाईं )

क्यानभासमाथि कोरिएका कहानीहरु,(जनार्दन वराल)



'जीवन इन्द्रणीझैं छ जीवनको क्यानभासमा कहिले कहाँ खुशी कोरिन्छ कसलाई के थाहा हुन्छ र !' एउटा कथाकारको आफ्नो कथाको मनपर्ने कथाकारलाई लेखेको अन्तिम वाक्य हो यो । शर्मिला खड्का दाहाल नवीन कथासङ्ग्रह ुसमयको क्यानभासु बाट यो वाक्य यहाँ सापटी लिइएको लिइएको हो । जीवनका रङ्गीन क्यानभासमा प्रममय जीवनमा खुसीको खोजी गरिरहेका कथाहरुको सङ्गालो हो- 'समयको क्यानभासमा ।'

'समयको क्यानभासमा' मोफसलमा बसेर नेपाली साहित्यमा समर्पित स्रष्टा शर्मिला खड्काको २४ वटा कथाहरुको नवीनतम् सङ्ग्रह हो । यस सङ्ग्रहमा उनले विविध विषयवस्तुका कथाहरुलाई स्थान दिए पनि उनको कथाको मुख्य भावभूमि चाहिँ प्रेम नै बनेको छ अझ विशेषगरी असफल प्रेम । संसारमा प्रेमका विषयमा लेखिएका प्रेमकहानीहरु विशेषगरी असफल वा अव्यक्त प्रेमकहानीमै आधारित भएर लेखिएका पाइन्छन् । ती कुराहरु शर्मिलाका कथाहरुमा पनि पाइन्छ तर उनको लेखनीमा बेग्लै किसिमको नवीनता र मिठास पाइन्छ ।

यिनको कथासङ्ग्रहको पहिलो कथा 'समयको क्यानभासमा' सिङ्गो सङ्ग्रहलाई शीर्षक प्रदान गर्ने कथा हो । मनोवादीय र पत्रलेखन शैली अंगालिएको यस कथामा आफ्नो मन परेको लेखक भेट्दा र अनायासै फेरि छुट्दा एकजना नारी प्रसंसकले गरेको अनुभूतिहरु सँगालिएको छ । आफ्नो पिय लेखकप्रति एकजना नारी प्रशंसकको झुकाव लगाव र प्रेम शक्तिलाई यस कथाले खोतलेको छ । यस कथामा बुझिने किसिमले यौनलाई पनि संङ्केत गरिएको छ ।

'कल्पनाको क्यानभासमा' कथा यसै कथाको प्रत्युत्तर हो । यो कथामा पनि मनोवादीय शैली अँगालिएको छ भने प्रसंशक नारीमा भएको झुकाव लगाव र प्रेमाशक्ति प्रसंशित लेखकमा पनि भएको देखाइएको छ ।

'पवित्र सम्बन्ध' पनि समग्रमा प्रेम र यौनकै वरिपरि घुमेको कथा हो । यस कथामा पनि एकजना लेखकलाई उभ्याइएको छ जुन पहिलो कथामा थियो । यस कथा पनि मनोवादीय शैली प्रयोग गरेर लेखिएको छ यसमा एक केटा साथी र एक केटी साथबीचको नजिकको सम्बन्ध र स्वयम् केटीको स्वतन्त्र साहित्यलेखनका कारणले उनको श्रीमानसग पारपाचुकॆ भएको प्रसङ्ग छ ।

'असम्बद्र्धित शान्ति' नारीसङ्घर्षको कथा हो भने यसमा प्रकृतिजनित कारणले पनि नारी पीडित हुनुपरेको कुरा कलात्मक ढङ्गले उठान गरिएको छ ।

'निश्चय अनिश्चय'ले परिवार तथा समाजमा छोरी पाउदा एक स्वास्नीमान्छेले झेल्नु परेको समस्या अनि समाज र परिवारले गर्ने व्यवहार र छोरी मात्र जन्मिएका कारण पुरुष प्रवृतिको भण्डाफोर गरेको छ ।

अर्को कथा 'सुकन्या उर्फ निलिमा' एउटा सशक्त द्धन्द्धकथा हो । यस कथाले माओवादीको १० वर्षे जनयुद्धको ताजा स्मरण गराउँछ । यस कथामा एकजना महिला माओवादी छापामारले आफ्नो जीवन तिलाजली लिएर एउटा सीडिओको ज्यान बचाएको प्रसङ्गलाई कलात्मक ढङ्गले प्रस्तुत गरिएको छ । आफुलाई नागरिकता नदिने सिडिओ जसका कारणले ऊ माओवादी बन्न बाध्य बनी त्यही सीडिओलाई घाइते अवस्थामा पारेर उपचार गरेर समय विताउनु र आफ्नो ज्यान जोखिममा पारेर हिड्नु जस्ता घटनाहरु आदर्शवादी लाग्छन् । यद्यपी एउटी नारी कति कोमल हृदयी हुन्छे भन्ने शन्देश भने कथाले निकै राम्रो संग दिएको छ । वास्तवमा यस कथामा वन्दुक वोकेर जंगल पसे पनि र मृत्युसँग लुकामारी खेल्न अभ्यस्त भए पनि आफ्नो जीवनमूल्य चुकाएरै भए पनि उसलाई आश्रय दिन्छ भन्ने शन्देश कथाले भरपूर दिएको छ ।

'ओ अपराजिता' कथामा एकजना स्वाभिमानी नारीलाई हराउन एकजना पुरुषले गरेको प्रयासहरु पुरुषकै डायरीका माध्यमबाट प्रस्तुत गरिएको छ । मनोवादिय शैलीमा लेखिएको यो कथामा अमूर्त शैली प्रयोग गरिएको छ । स्वाभिमानी र निडर नारीलाई सयौं प्रयासले पनि हराउन नसकिने कुरा यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ ।

'अनिर्णयको बन्दी' कथा स्वतन्त्रताको खोजीमा अमेरिका पुगेकी केटीले अनेक हन्डर ठक्कर खाएपछि विवाहका लागि बाबुआमाले रोजिदिएको केटा स्वीकार्न पुगेको घटनालाई प्रस्तुत गरिएको छ । अनेक सम्वन्धको असफलतालाई प्रस्तुत गरेर रुप यौवन र बौद्धिकताको अभिमानले दिने हण्डर ठक्करलाई यस कथामा प्रस्तुत गरिएको छ । जति नै घमण्ड गरे पनि जीवन भनेको सम्झौता हो र सम्झौता गरेर नै जीवन जिउनुपर्छ भन्ने कुरा यस कथामा देखाइएको छ ।
ुबासुरीको धुनु कथा एकजोडी असफल प्रेमिप्रमिकाको कथा हो । यस कथामा कथाकारले 'नोस्टाल्जिया'को प्रयोग गर्ने खोजेका छन् । तीन वर्षको अन्तरालमा माइत पुगेर राती आफ्नो पतिसँग सुत्दा बाँसुरीको धुनले विगतमा आफ्नो प्रेमिले वजाएको बाँसुरीको धुनको स्मरण गराउँछ नायिकालाई । उनी आफ्नो पीडादायी प्रमकहानी स्मरण गर्दै निदाउँछिन र भोलिपल्ट विहानै आफ्नो पूर्व प्रेमि बसेको कोठामा पुग्छिन् । त्यहाँ उनको पूर्वप्रेमि हुदैन तर उनको चिठि हुन्छ  'सानु म तिम्रो जीवनदेखि धेरै टाढा जान चाहन्छु । त्यसैले यो ठाउँ छोडेर जाँदैछु……।' यो असफल प्रेमकहानीले एकपटक मनमा चसक्क बनाउँछ ।

यसरी यो कथा संग्रहमा सङ्ग्रहित कथाहरुले विशेष गरेर असफल प्रेमकहानीलाई आफ्नो कथ्य बनाएका छन् । कथा सिर्जनाका परम्परित मान्यतालाई भङ्ग गरेर लेखिएका कथा भए पनि यी कथामा छुट्टै किसिमको कलात्मक नविनता पाउन सकिन्छ । यस कुरामा परशु प्रधान पनि सहमत देखिन्छन् । प्रधान भूमिकामा लेख्छन् 'आजको इन्टरनेट युगमा कथाले खोजेको जुन नयाँ हाँक छ त्यसलाई शर्मिलाका कथाले पछ्याएका छन् इन्टरनेटलाई बुझेका छन् ।

शर्मिलाले आफ्ना कथाहरुमा प्रायशः सहरी परिवेशको प्रयोग गरेकी छन् । पश्चिमा आधुनिकता र नेपाली परम्पराको सङक्रमणबाट गुज्रेका नेपाली सहरी वातावरणलाई उनले आफ्नो कथामा टपक्के टिपेकी छिन् र आफ्ना कथामा त्यहि संक्रमणकालीन समाजलाई घटनाप्रवृत्तिहरुलाई उनकी छन् । उनका कथामा विशेष गरी त्यहि संक्रमणकालिन समाजमा देखिने प्रेमका घटनाहरु प्रतिनिधि घटना बनेर आएका छन् । यद्यपि उनका कथा परिवेशका दृष्टिले नेपाली गाउँदेखि अमेरिकाका भव्य शहरसम्म नै नफैलिएका भने होइनन् ।

पात्रप्रयोगका हिसावमा उनका प्रायः कथामा सम्भ्रान्त परिवारका पात्रहरुको प्रयोग गरिएको छ । नारी लेखक भएरै हुनसक्छ उनले अधिकांश कथामा नारी पात्रलाई प्रमुख पात्र बनाएकी छन् भने दृष्टिविन्दु पनि नारी नै प्रयोग गरेकी छन् । उनले आफ्ना रचनामा वर्तमान समाजको नारीस्वरलाई नवीन विद्रोह र मूल्यचेतना सहित सशक्त रुपमा उठाएकी छन् ।

भाषागत हिसावले पनि कथाहरुमा नवीनता भेटिन्छ । उनले प्रयोग गरेको एकालापी वा मनोवादीय शैलीले कथाहरुलाई निबन्धात्मकता प्रदान गरे पनि त्यो असहज लाग्दैन ।

राम्रो कागज राम्रो साजसज्जा र राम्रै छपाइका साथ आएको पुस्तकको सम्पादन कमारप्रसाद कोइरालाले गरेका हुन् भने पुस्तकको प्रकाशन उत्खनन नारी साहित्य प्रतिष्ठानले गरेको हो । बालसाहित्यमा आफ्नो छुट्टै स्थान बनाइसकेकी शर्मिला खड्का दाहाल ले यसअघि पनि एउटा लघुकथासंग्रह नेपाली आख्यान साहित्यलाई दिईसकेकी छन् । आफ्नो लेखनीमा नवीन चेतना र प्रयोग बोकेर नेपाली आख्यान साहित्यको यात्रामा यात्रारत खड्काको लेखनजादुको स्वाद लिँदा उनका कथामा भेटाइने प्रेमको असफलता उनको आख्यानयात्रामा भेट्टाइने छैन भन्न सकिन्छ उनले सधैं पाठकको प्रेम पाइरहनेछिन् - पाइरहून…………

 

Comments

सम्पर्क माध्यम

khasskhass@gmail.com
Share |