नयाँघरेको एक हातको तालीमा मुलुकको नियति,(सन्तोषी अधिकारी)

बौद्धिकता र एकोहोरो प्रस्तुतिले निबन्ध पाठकहरुको दृष्टिमा बोझिलो विषय मानिन्छ । तर सामयिकता फरक शैली रोचक प्रस्तुति र ससाना कलात्मक वाक्यहरुको संयोजनले निबन्ध पठनीय पनि हुन्छ भन्ने कुरालाई निबन्धकार युवराज नयाँघरेले साबित गरिदिएका छन् । उनको पछिल्लो निबन्ध संग्रह एक हातको ताली यसैको एउटा सशक्त नमुना हो । यस कृतिले मदन पुरस्कार पाउनु पनि निबन्धकार नयाँघरेले रोजेको शैली प्रयोग गरेका झर्रा र ठेट नेपाली शब्दहरुको सुन्दर संयोजन र द्वन्द्वग्रस्त नेपाली चेतनालाई मार्मिक ढंगले व्यक्त गर्ने अभिव्यक्ति कौशलले पाएको मान्यता हो ।

निबन्धकार नयाँघरेको सातौं निबन्धसंग्रह हो 'एक हातको ताली' । एक हातको तालीमा आइपुग्दा उनको शैली निकै कसिएको वैचारिक परिपक्वता र संवेदनाको संम्प्रेषणमा सहज प्रवाह आएको प्रष्ट हुन्छ । एक हातको तालीमा भएका २३ वटा निबन्धहरु व्र्तमान समयका द्धन्द्धग्रस्त चेतना मुलुकमा व्याप्त अन्योल र निराशा मानवीय अवमूल्यन राजनीतिक विसंगति बढ्दो ढाँट प्रवृत्ति तथा सामयिक जीवनका अन्य सन्दर्भहरुमाथि लेखिएका छन् ।  
निबन्धलेखनमा नयाँघरेको आफ्नै विशेषता छ । उनी छोटा छोटा वाक्य तथा वाक्यांश मार्फत जीवनका सन्दर्भलाई कोट्याउने काव्यात्मक बिम्बको झलक दिने शब्दहरुको संयोजन गर्ने तथा पाठकलाई तान्ने खालको कलात्मक वाक्य प्रयोग गरी निबन्धको प्रारम्भ गर्छन् ।    
संग्रहको पहिलो निबन्ध अठार हजार जाबो सार्वजनिक सवारी साधनमा यात्रा गर्ने यात्रुहरुप्रति ड्राइभर र कन्डक्टरले गर्ने िहंसालु व्यवहार अनि बाटो हिड्ने तथा बाटो काट्ने पैदल यात्रीप्रति हेर्ने दृष्टिकोणमाथि लेखिएको छ । ड्राइभरको हिंसालु उदण्डता, मानिसको ज्यानलाई १८ हजारमा तौलने उसको मानसिक प्रवृत्ति अनि नियम कानुन भए पनि व्यवहारमा लागू नहुने दण्डहीनताको बढ्दो उछ्रिंखलताको नमुना पनि हो '१८ हजार जाबो' शीर्षकको निबन्ध । मानिसको प्राणपखेरु उडाएर १८ हजार तिरेपछि दण्डबाट मुक्ति दिलाउने देशको औचित्यहीन कानुनमाथि व्यंग्य गरिएको छ ।
यर्थाथता बोध गराउने उनको अर्को निबन्ध हो 'एक हातको ताली' । निबन्धको प्रात्र न्याङरुङे कटुवाल गरिब जनताको प्रतिनिधि पात्र हो । उसको एक हातले ताली राजनीतिक पार्टीलाई सघाउने गर्छ भने अर्को हातले चिया बनाएर जनताको सेवा गर्छ । उसले चिया खुवाएको र ताली बजाएर सघाएको व्यक्ति जब ठूलो पदतिर पुग्छ  त्यसबेला उसलाई फर्के्रर पनि कोही हेर्दैन । यसरी राजनीतिक विसंगतिलाई केन्द्रित गरी रचिएको छ यो निबन्ध । दुवै हात गुमाउने कटुवाल जस्तो सोझो व्यक्तिको दिन कहिल्यै नफिर्ने अवस्थालाई विम्बित गर्दै राजनीतिक विसंगतिप्रति तिखो सियो रोपेको छ एक हातको तालीले ।
नयाँघरेको अर्को निबन्ध 'सडक स्वाद'मा भोकमरीको कारण विचलित फुटपाथका बच्चाहरुको कारुणिक अवस्था फोहोरको रासबाट खानेकुरा खोजी खानुपर्ने बाध्यता अनि भोककै कारण अर्काले बमन गरेको खाना पनि आफ्नो बच्चालाई खुवाउँदै र खाँदै गर्नुपर्ने एक महिलाको स्थितिलाई देखाइएको छ । यसरी भोक मेट्नका लागि मानिसले के मात्रै गर्दैनन् भन्ने विषयलाई यस निबन्धले उजागर गरेको छ । तथा भोक मिठो कि भोजन मिठो भन्ने उखानलाई पनि चरितार्थ गरेको छ निबन्धले ।
यसैगरी बाढी र बाउन्ने बुद्धिजीवी प्रलयको नाम होइन सुनामी एक भज्याङ पीर पैराको धावा आदि निबन्धमा मुलुकको स्थिति अन्योल र प्राकृतिक विपत्तिबारे लेखिएका छन् । हिमाली तथा पहाडी भेगमा बस्ने बासिन्दा जसलाई हातमुख जोर्न धौधौ छ रातदिन बाढीपैरो जस्तो प्रकोपमा त्राहित्राही भएर बस्नु परेको छ । कति परिवार पहिरोको शिकार भए कतिलाई बगायो त्रिशुलीले । जसको पीडा र वेदनालाई निबन्धकारले आफ्नो निबन्धमा कैद गर्न सफल भएका छन् ।
जयमाया अर्थात् नेपालीहरु निबन्धमा प्रवासी नेपालीहरुले भोग्नुपरेको गहिरो पीडा र शरणार्थी समस्याको कुरा उठाइएको छ । तिम्रो घरमा देउता निबन्धमा सोचे जस्तो केही नहुनु र भत्काउनेहरुकै मात्र जगजगी भएको अवस्थाको चित्रण छ । भेटौंला कफ्र्युमा पनि मुलुककै विकृति र विसंगति तथा दयनीय अवस्थालाई नै केलाइएको छ । किरियाबाजको दैनिकीले पनि मुलुकमा बढेको राजनैतिक विसंगति र ढँटुवापनको चकचकीले नै स्थान पाएको विषयलाई छोइएको छ । टाउकापर्वको श्रोतामा जनता मूक नियतिको शिकार भएको र चुराको छलाङमा नारीमाथि हुने शोषण द्धन्द्धको मार बढी महिलामाथि नै परेको तथा यस्तो विषम परिस्थितिले ल्याएको परिवर्तन चित्रण गरिएको छ ।
निबन्धकार नयाँघरेले एक हातको तालीमा रहेका प्रायः सबै निबन्धमा मुलुकको द्धन्द्धग्रस्त वर्तमान नियति र त्यससित जोडिएका मानवीय समस्यालाई नै टिपेका छन् । यी निबन्धहरु समयको तीब्र अनुभूति र संवेदना जगाउन सक्षम छन् । निबन्ध विश्लेषण र व्याख्याको  क्षेत्र भए पनि कतिपय प्रसंग दोहोरिएर आउनु र शैलीको नाउँमा तन्काउन खोजिनु जस्ता कुराले केही ठाउँमा बोझिलो पनि लाग्छ । तथापि मुलुकको द्धन्द्धग्रस्त अवस्था सचेतता संवेदना र मानवीय नियतिहरुको सशक्त अभिलेख भन्न सकिन्छ यो कृतिलाई ।