लगनखेल चोकको दक्षिण पश्चिमको सडक पेटीमा उभिनु थियो मलाई । घरबाट समीरसँगै गएको मोटरसाइकलबाट उत्रिएपछि म र आयाम उहाँसग छुट्टियौं । समीर आफ्नै कामका लागि अघि बढ्नुभयो । म त्यतै लागें जता मलाई उभिनु भनेर भनिएको थियो । साथमा सानो छोरो आयाम मेरो औंला समातेर टुकुटुकु हिंडिरहेको थियो ।
आकाश छ्याङ्गै उघ्रेको थियो । परपरका पहाडहरूले नीलो रङ ओडेर क्षितिजका रेखाहरू चुमिरहेका थिए । लगनखेल चोकको बीचमा उभिएको हरियो रूख चौतारो बनेर धेरैलाई शीतलता बाँडिरहेको थियो । सडक गाडीहरूको ओहोरो दोहोरोमा व्यस्त थियो । भदौ महिनाको अन्तिमतिरको दिन र एघार बाह्र बजेको समय, घामले आफ्नो चूडान्त रूप देखाइरहेको थियो ।
उज्यालो दिन साँच्चै मीठो लाग्छ मलाई । यसको अर्थ घामको उज्यालो चहकमा नुहाइरहेको दिनले साँच्चै जीवनको उल्लास बोकेको अनुभूति मिल्छ । तर तातो घाममा थाप्लो थापेर उभिने हिम्मत भने हुँदैन । यस मामालामा परिश्रमी किसान र भरियाहरूलाई सलाम गर्न मन लाग्छ मलाई । हो, घाम बेस्सरी चर्किएको थियो । त्यसैले म छिटोछिटो सडक पेटीतिर लागें, जहाँ घरको शीतल छायाले हामीलाई नै कुरिरहेको थियो ।
शहर आफ्नो दैनिकीमा मज्जाले जम्न लागिरहेको थियो । कोही गुडिरहेका थिए, कोही हिंडिरहेका थिए, कोही बेचिरहेका थिए, कोही किनिरहेका थिए । यी क्रियाकलाप हेर्दा लाग्थ्यो, जीवन व्यस्तताको एउटा चक्र हो । जुन घुमिरहन्छ, घुमिरहन्छ ।
“नमस्ते मिस” परिचित सुन्दर अनुहारले मेरो अगाडि अभिवादनको हात उठाइरहेको थियो । मुस्कानको छहरामा एउटी सुन्दर केटीको कुमारी सौन्दर्य मेरो अघिल्तिर प्रदीप्त थियो ।
“ओहो, सुमना तिमी ! कताबाट ?”
“बाहिर जान लागेको, ममीलाई कुरेको आउँदै आउनुभएन । हेर्नु न फोन पनि लाग्दै लाग्दैन । ढिला भैसक्यो ।” उनको सुरिलो स्वर मैले पढ्दै गरेको पुस्तकको कुनै पात्रको मीठो संवाद जस्तै थियो ।
हातमा लिइरहेको मोबाइल खल्तीतिर घुसाउँदै बोलिन्, “आज सपिङ जाऊ भनेर हिंडेको.... ओहो कत्रो ठूलो भएछ बाबु !” उनले आयामतिर हात बढाइन् । सुरिलो स्वर, सुन्दर अनुहार र चिटिक्को जीउ छ उनको ।
मलाई पहिलेदेखिनै एउटी सुन्दर गुडिया झैं लाग्थिन् सुमना । उनको शिष्ट व्यक्तित्वले झन् सुन्दरता भरिएको हुन्थ्यो उनमा । उनको मन पनि नामजस्तै सुन्दर लाग्छ मलाई ।
“अनि पढाइ कहाँ पुग्यो नि ?”
“थर्ड एयरको रिजल्ट कुरेर बसेकी छु ।”
“अब, कुन विषयमा एम ए गर्ने त ?”
“हेरौं.....”
“समय बित्न केही बेरै नलाग्ने है । हेर न अस्तिभर्खर पढाएझैं लाग्छ तिमीहरूलाई एघार कक्षामा । तिमीले बि ए पनि पढिसक्यौ ।” मैले आफ्नो बगिरहेको समयलाई भित्री मनले सम्झिएँ । मन झसङ्ग भयो, कति सजिलै बितिदिन्छन् दिनहरू । तर... खै म समयसँगै हिंड्न सकेको ?
“मिस, टाढै हिंड्नुभए जस्तो छ नि?”
“अँ साथीसँग यसो घुम्न निस्कौं कि भनेर । एकजना बहिनीलाई भेट्न जानुछ । छोराछोरीहरूलाई पनि घुमाउन हुने, त्यसैले..... ऊ मेरा साथीहरू पनि आए ।”
आयाम, सुमना र मेरा आँखा त्यतैतिर तेर्सिए, जताबाट मञ्जुल दाइ, सुस्मिता, समिका र मिहार आइरहेका थिए । शहरको भीडभाडबाट एक्कैचोटि फुत्त निस्किएझैं उनीहरू एकैछिनमा हामी नजिक आइपुगेका थिए ।
दिनजस्तै उज्यालो अनुहार थियो मित्र दम्पतीको । साथमा एकएकवटा मायाका चिनो, जीवनका आधार र भविष्यका सपनाहरू पनि डोरिएका थिए, समिका र मिहार ।
“नमस्ते दाइ” मैले मञ्जुल दाइको अघिल्तिर हात जोडें । उहाँको फिर्ती नमस्कार मलाई सधैं आशीर्वादको पहाडझैं लाग्छ । आज पनि उसैगरी ठडिएको थियो त्यो पहाड । देखें, त्यस पहाडबाट स्नेहको अविरल छहरा मैतिर झरिरहेको थियो ।
“को हुन् यी ?” मसँगै उभिएकी सुमनालाई देखाएर सोध्नुभयो उहाँले ।
“मेरी छोरी !”
“हैन साँच्चै तिमीहरूको अनुहार पनि मिल्छ।”
सुस्मिता मज्जाले हाँसिन् । अनि हामी सबै हाँस्यौं । सुमनाले दुवैलाई नमस्कार गरिन् मैले सही परिचय दिएपछि । नजिकैबाट हिंडेका मान्छेहरूले हामीलाई हेर्दै थिए ।
समिका र मिहारलाई देखेपछि आयाम पनि फुरुङ्ग परिरहेको थियो ।
सुमनासँग बिदा भएर हामी पसलतिर पस्यौं । “हैन जानुको छोरालाई के लगिदिने ?” मैले सुस्मितालाई सोधें ।
“हिंड न यही पसलमा पाइन्छ ।” हामी नजिकैको कपडा पसलमा छिर्यौं ।
दुवैले एकएकवटा उपहार किन्यौं । यस सृष्टिको नयाँ मान्छेलाई उपहार किन्नु जति रमाइलो थियो, उसको अनुहार हेर्न हिंड्नु पनि हाम्रालागि उत्तिकै रमाइलो थियो ।
“चकलेट पनि किन्ने नि कुकीको लागि” समिकाले सही निर्णय निकालिन् । हामी सबै छोराछोरी डोर्याउँदै अर्को पसलमा छिर्यौं ।
“यिनीहरूलाई फ्रुटी पनि किनिदिऊँ, सुस्मिताले थपिन् । मिहार चिच्यायो, “अर्को पनि चकलेट किन, सिजुमामुलाई ।” उसको प्रस्ताव अचम्मको छ । भरे फर्केर घर आइसकेपछि भेट्ने उसकी आण्टीलाई ऊ अहिल्यै सम्झिरहेको छ । तीन वर्षको बच्चो भरेको लागि कति राम्ररी सोचेर जोहो गरिरहेको छ ।
हातमा एकएक पोकाहरू झुण्ड्याएर हामी फेरि सडकमै ओर्लियौं । घामले आफ्नो ताकत झन् बढाइरहेको थियो । सुस्मिता र मैले छाता खोल्यौं । छोराछोरीलाई छाताको छहारीमा राख्यौं ।
“ऊ त्यही हो भैंसेपाटी जाने गाडी”, सुस्मिताले नीलो गाडीतिर देखाइन् । हामी त्यतै लाग्यौं। गाडी त सजिलै भेटियो तर सिट त के उभिने ठाउँसम्म नभएको । तीन तीन जना केटाकेटीलाई राख्न सजिलो थिएन । हामीले त्यो गाडीलाई छोडिदियौं । केही पाइला सार्न नपाउँदै अर्को पनि आयो । उफ् अर्को पनि के कम ! त्यो भन्दा झन् बढी भीड भएको ।
चर्को घाम, सडक, शहर, गाडी, मान्छे र भीड ! मेरो मनमा एउटा चित्रमय अनुभूति कोरियो । अनि शब्द र हरफमा रूपान्तरित हुन् खोज्यो, फेरि त्यत्तिकै बिलायो ।
“यो गाडी, उता बस स्टपतिरबाट घुमेर आउँछ । उतै जाऊँ भो, पाइएला कि, यस्तो भीड त कहिल्यै हुन्थेन ।” जानकार सुस्मिताले उपाय सुझाइन् । सबैजना बाटो काटेर बस बिसौनीतिर लाग्यौं । त्यहाँ रोकिएको गाडी पनि भरिइसकेको थियो । जुन जोगी आए पनि कानै चिरेको ! के गर्ने अब ? केही छैन उपाय, एकछिन पर्खिनै पर्छ ।
भैंसेपाटी जाने मान्छेहरूको भीड उस्तै भैसकेको थियो । तीन चारजना विद्यार्थीहरू हाम्रै नजिक उभिइरहेका थिए । क्याम्पसको ड्रेसमा रहेका एकजना भाइलाई सोध्नुभयो दाइले, “भाइ क्याम्पस छुट्टीभएर घर फर्केको होला हैन ?”
“हो ।”
“खाना खाएको छैन होला ?”
“छैन, घर गएर खाने”
केही महिलाहरू हातमा गह्रौं झोला लिएर उभिइरहेका थिए । सबैलाई सास्ती थियो, गाडी नपाउनुको । सबैलाई पुग्नुथियो आआफ्नो गन्तब्य । तर गाडी थिएन ।
पेट्रोल छैन, डिजेल छैन अनि गाडी छैन । तर जीवन छ । बाँच्नु छ । पढ्नु छ । व्यवहार चलाउनु छ । किन्नु छ । बेच्नु छ । हिंड्नु छ । मान्छेलाई भेट्नु छ । अहो ! के गरी बाँच्ने हो यो देशका मान्छेहरू ? धेरै छैनको बीचमा एउटा सिङ्गो जीवन छ । त्यो भन्दा पनि सिङ्गा चाहना र सपनाहरू छन् । के यी सबै पूरा हुन नपाइ झर्छन् ? के बाँच्नु भनेको नहुनुसँग सम्झौता गर्नु हो ? या नहुनुलाई हुनुमा बदल्नु हो ? मनभरि प्रश्नको चर्को घाम चर्किन्छ । अहिले अलि बादल लागेछ बाहिर, केही शीतल भयो ।
“ऊ....ऊ...ऊ... गाडी” सुस्मिता एकैचोटि काराउँछिन् । हामीसबै गाडीतिर हान्निन्छौं । बसस्टपमा ओर्लिने यात्रुहरू पनि ओर्लिन पाएका हुन्नन् । चढ्नेहरूको हतार । कोही झ्यालबाट झोलाहरू छिराइहेका छन् । सुस्मिताले पनि आफ्नो ब्याग राखिहालिन् झ्यालबाट । मिहारलाई पनि राख्न खोजिन् । तर ऊ डरायो । रोयो । काखमै तानिन् । हामी ढोकाबाट छिर्यौं । बल्लबल्ल तीनवटा सिट भेट्टायौं, त्यही पनि तीनतिर ।
आयाम र समिका मेरो अगाडि उभिए । दाजुले अगाडितिरको सानो सिट भेट्नुभएछ । सुस्मिता मिहारलाई लिएर अर्को सिटमा बसिन् । उभिने मान्छेहरूको भीडले हामीले एकअर्कालाई हेर्न नसक्ने भयौं । मसँगै झ्यालपट्टिको सिटमा क्याम्पस पढ्ने एकजना भाइ थिए । दुईतीनवटा ब्यागहरू काखमा राखेर बसिरहेका । अनि बाहिरतिर हेरेर टोलाइरहेका थिए । एकमनले उनीसँग बोलूँ झैं पनि लाग्यो । तर अर्को मनले उनको एकग्रता भङ्ग गर्न मन लागेन ।
लगनखेल, कुमारीपाटी, जावलाखेल, भनिमण्डल हुँदै रिङरोड निस्कियो गाडी । त्यसपछि केही अगाडि बढेर देब्रे लाग्यो ।
सधैं सुनेको नाम भैंसेपाटी ! जतिबेला सुन्दा पनि एउटा अनौठो बिम्ब मनमा उत्रिने यो ठाउँ तर पुग्न सकेकी थिइनँ । आज साइत जुरेको छ । प्रसिद्ध फोटो कवि कुमार आलेको घर जाने बहानामा । उनकी पत्नी र छोरालाई भेट्ने बहानामा ।
साहित्यकार वा कोही पनि व्यक्तिको विभिन्न मुडका सुन्दर चित्रहरू खिच्न असाध्यै प्रसिद्ध हुनुहुन्छ कुमार आले । जो कोही साहित्यकारका फोटाहरू उहाँसँग हुने गर्छन् । फोटोग्राफीबाटै अनेकौं अनुभूति टिपेर दर्शकलाई देखाउन सकेकाले होला उहाँलाई प्रसिद्ध साहित्यकार र भाषाविद् कमलमणि दीक्षितले फोटोकवि भनेर उपाधि दिनुभएको । साँच्चै कुमार आले भनेपछि फोटोग्राफीको सिद्ध नाम भएको छ आजभोलि । धेरैजसो साहित्यिक पुस्तक र पत्रिकाहरूमा कुमार आलेकै फोटोग्राफी भेटिन्छन् ।
गाडी गुडिरहन्छ । कहिले ओरालो त कहिले उकालो । चक्रपथ बाहिरको बस्ती । शहरी विकासमा मिलेको बस्ती । जताततै बाटाहरू । झण्डै चालीस मिनेट पछि हामी ओरालिन्छौं एउटा चोकमा । गाडीभित्रको भीडको बीचबाट बल्लबल्ल फुत्किन्छौं बाहिर ।
मञ्जुल दाइको कालो पेन्ट भीडभाडमा मान्छेहरूका जुत्ताले लागेर खैरो भएको थियो ठाउँ ठाउँमा । मलाई कस्तो कस्तो नमीठो लाग्यो । मलाई उहाँजस्तो कोही मान्छेलाई पनि यसरी भीडभाडमा सकस सहेर यात्रा गरेको हेर्न नमिठो लाग्छ । तर के गर्ने आफ्नो देशको स्थिति यस्तै छ । आफू बाँचेको ठाउँ यस्तै छ । जस्तोमा बसिएको छ त्यसरीनै बाँच्नु त पर्छ नै ।
भैंसेपाटीको शहरी विकासको बस्तीमा मिलेका कालोपत्रे सफा सडक हाम्रो अघिल्तिर थियो । शान्त र सुन्दर वातावरण । एकैछिनमा अर्कै ठाउँमा पुगेका थियौं हामी । अघिभर्खरको ठाउँ र अहिलेको ठाउँ कति फरक थियो । जताफर्के पनि उस्तै सडक, हैन कता जाने होला ? म त एकछिन अलमल्लमा परें । आयामले खुला ठाउँ देखेपछि के छोड्थ्यो । ज्यान छोडेर दौडियो । उसको पछिपछि दौडिंदा दौडिंदै फसाद ।
सुस्मिता र मञ्जुल दाइलाई पनि हम्मे पर्न लाग्यो सही बाटो पत्ता लगाउन । हामीले कालो सडकलाई छाडेर एउटा खाली घडेरीको जग्गाबाट गएको गोरेटोमा तेर्सियौं । अग्लो झारले हिंड्न पनि अप्ठ्यारो पार्यो । पल्लोपट्टिको सडकमा त निस्कियौं । तर घर अझ परपट्टिको बाटोमा रहेछ । सुस्मिताले चिनिन्, “ऊ त्यही हो कुमारको घर ! तर कहाँबाट जाने ?
सानो दुइतले चिटिक्कको घरको कौसीमा एकजना पुरुष उभिएरहेका थिए । समिकाले चिच्याइन्, “कुमार मामा ! कुमार मामा !” तर उनले सुनेन् । धेरै पटक कराएपछि एउटी महिला निस्किइन् । उनले हातले इशारा गरिन्, “परबाट घुमेर आउनुस्।”
हामी फेरि कालोपत्रे सडकलाई पाइलाले नाप्न थाल्यौं । सडक यति सफा र सुनसान थियो, केटाकेटीहरू रमाएर आफैं आफैं दौडिन थाले । उनीहरू पछिपछि दौडिंदा दौडिंदै हामी घरको गेटैमा पुग्यौं ।
जानु बहिनीले ढोका खोलिन् । उनको चिल्लो, गोरो अनुहारमा खुशीको घाम लागिरहेको थियो । “नमस्ते ! खै त मञ्जुल दाइ ?”
“पछि आउँदै हुनुहुन्छ । उहाँको बाटोमा भेटिने मान्छे कति कति ! पाइलै पिच्छे चिनेका मान्छे भेट हुन्छन् ।” सुस्मिताले जानुलाई जानकारी दिइन् ।
“ओहो ! नमस्ते, रजनीजी पनि आउनुभएछ ! खुशी लाग्यो ।” कुमारजीको आश्चर्य खुशीको थियो ।
घरबाहिरको कम्पाउण्ड वाल पनि तेलिया चिल्लो इँटाले बनेको त्यसमा पनि पर्खालको बीचमा गाउँले हजूरआमाले कम्मरमा बाँधेको पटुकी झैं बुट्टे इँटले बेरिएको । गेटबाट छिर्यौं हामी । अनारको बोटमा करेलाको लहरा लपक्कै बेरिएको र तर्ल्याङ्तुर्लुङ फलिरहेको । हुर्किंदै गरेको चाइनिज दूबो लगाएको सानो चहुर र त्यसमाथि टाँगिएको डोरीमा नानीका लुगाहरू सुकिरहेका ।
अहो ! कति सानो घर ! अनि कति राम्रो घर ! हामी घरलाई देब्रे पारेर अघि बढ्यौं । अनि पश्चिमतिरबाट कोठामा छिर्यौं । छिर्ने बित्तिकै कोठामा सोफा, कम्प्युटर, पुस्तक र अन्य फाइलहरू जतततै आँखाभरि ठोक्किन आइपुग्न् । तर जताततै चिटिक्क मिलाएर राखिएका । कोठाको भित्तो कतै खाली छैन । ससाना दराजहरू कोठामै मिलेर टाँसिएका छन् । त्यसैमा राखिएका छन् फोटाका फाइलहरू र प्रसिद्ध पुस्तकहरू । कुमारजीको पुस्तक प्रेम देखेर छक्क परें म । प्राविधिक फाँटको मान्छेसँग पनि यतिधेरै यति सुन्दर पुस्तकहरू ! देशी विदेशी सबैखाले पुस्तकहरू । भरखरै प्रकाशित चर्चितदेखि पुराना पुस्तकहरूसम्म । आलेजीको पुस्तकप्रेम लोभलाग्दो थियो ।
“थाहा छ, पहिला त उहाँहरू यत्तिमा बस्नुहुन्थ्यो । यही एउटा कोठामा, बेड पनि यहीं अटेको थियो ।” सुस्मिताले भनिन् ।
“कति महान् छ कुमार भाइको मन ! बुझ्यौ, रिङरोडमा कत्रो घर थियो उहाँको, अहिले यत्रो घरमा पनि कति सन्तोषले बस्नुभएको छ । सुखी हुनलाई त मनले सन्तोष लिन जान्नुपर्छ । उहाँलाई कत्ति दु:ख छैन यहाँ बस्नुपर्दा ।” मञ्जुल दाइको अनुहारले अझ धेरै बोलेको थियो मुखले भन्दा ।
कुमारजीका पनि जीवनका थुप्रै उकाली ओरालीहरू रहेछन् भन्ने अड्कल काटें तर सबैकुरा सोधिहाल्न मन लागेन ।
“माथिको तला त अस्ति भर्खर थपेको । दुई तीन महिना मात्रै भयो । कुमारको मिहिनेत हो यो सबै । कति काम गर्न सक्नुहुन्छ । दिमाग पनि मान्नै पर्छ । यो सबै डिजायन पनि उहाँकै होला ।” सुस्मिताले थपिन् । मैले सोफाबाट उठेर एक पाइला तन्काएँ, स्लाइडिङ डोरको पल्लोपट्टि सानो किचेन पनि रहेछ ।
कति सुन्दर घर ! साँच्चैको खेलौना जस्तै घर ! म हेर्दा हेर्दै दङ्ग परें । आफ्नो ठूलो भद्दा स्यहार्न नसकेका कोठाहरूलाई सम्झिएँ । मिलाएर राख्न सक्यो भने जसरी र जत्रोमा बस्दा पनि त पुग्ने रहेछ !
कुमारकी छोरी कुकीको फूर्ति बेग्लै थियो । सानो पुतलीजस्तो जीउ लिएर फुरफुर गरिरहेकी थिई । एकैचोटि तीन तीन जना साथी पाएकी थिई उसले । साथीहरूलाई लिएर ऊ पनि खेल्न थालिहाली ।
जानुले सानो छोरालाई काखमा लिएर झरिन् । सफा सेतो डम्मरकुमारीको पछ्यौरामा गटुमुटु परेको नयाँ एक महिनाको मान्छेलाई हेर्न उत्सुक थिए केटाकेटीहरू पनि । मैले केही दस्तुर चढाएँ, नयाँ मान्छेलाई मुख हेर्ने हाम्रो समाजको चलनअनुसार अनि उसलाई जानुको हातबाट काखमा लिएँ । उसको कोमल अनुहारमा साना साना तेजिला आँखा चम्किरहेका थिए । ऊ एकोहोरो कतै हेरिरहेकोझैं लाग्थ्यो। कति सुन्दर र रमाइलो हुन्छ बच्चाहरू भएको घर अनि त्यो परिवार । सुस्मिता र दाइले पनि नयाँ मान्छेको सुन्दर अनुहार हेर्नुभयो दस्तुर तिरेर । कुमारले फोटो खिच्नुभयो सम्झनाको लागि ।
जानुले थालमा राखेर मोटा मोटा केरा ल्याइन् । “यो हाम्रै बारीमा फलेको, बोटमै पाकेको ।” कुमारले जानकारी गराउनुभयो ।
“ओहो ! कति मोटो केरा एउटै खाँदा अघाइने !” केराको मोटाइ यत्रो थियो कि मुखले एकपटकमा खाम्न गाह्रो परिरहेको थियो मलाई ।
“मीठो रहेछ, अर्कोको आधा खान्छु म त, तिमी आधा खाऊ है सुस्मिता” दाइले भन्नुभयो, “सबै त सक्दिनँ ।”
साहित्य, परिवार अनि कामका कुराहरू भए । कुमारले आफ्नो अफिस पनि त्यही घरमै सार्नुभएको रहेछ ।
“मेरो त बैठककोठा, खानेकोठा, अफिस, पाहुनाकोठा सबै यही हो ।”
“तिमीले लियो टाल्सटायको कथा पढेको हौला नि । मान्छेलाई आखिर कति जमिन चाहिन्छ र ?” दाइले भन्नुभयो ।
“हो त छ पढेकी छु । छ फिट जमिन काफी छ एउटा मान्छेको लागि । मर्दा लैजाने त केही होइन ।” मैले बोलें ।
घरमा माया गर्ने मान्छे आउँदा मनै रमाउँछ । मैले आफ्नो स्थितिलाई सम्झिंदै कुमारलाई र जानुलाई हेरें । दुवैको अनुहार हेर्नुको थियो ।
बाहिर अर्को पनि व्यक्ति आउनुभयो । समिका, मिहार, कुकी र आयामलाई लिएर हामी माथिल्लो तलामा गयौं । बाहिरको घुमेको भर्याङबाट माथिल्लो तलामा पढेपछि थाहा पाएँ, माथि पनि साना साना दुईवटा कोठाहरू रहेछन् । दुवै बेडरूम । नयाँ मान्छेलाई हेर्ने जिम्मा हाम्रो भयो । घर अघिल्तिर थरिथरिका फलफूलका बोटहरू थिए । हामीले खाएको केराको झ्याङ त बेस्सरी झ्याङ्गिएको रहेछ ।
“मलाई थाहा छ, अरूहरूजस्तो जानलाई हतारिनुहुन्न नि ! हजूरहरू त आएपछि ढुक्कैले आउनुहुन्छ । मलाई यस्तै मनपर्छ । हतारिनेलाई त केही खुवाउन पनि पाइँदैन । म बिस्तारै खाजा बनाउँछु । हजूरहरू यहीं बस्नुस् ।” जानुको उज्यालो अनुहार झन् खुलिरहेको थियो सानो छोरालाई दूध चुसाउँदै गर्दा ।
कुमारजीले हाम्रोलागि टेलिभिजन खोलिदिनुभयो । सुस्मिता र मैले टेलिभिजनतिर आँखा दौडायौं तर कुरा भने आफ्नै गर्यौं । जानुको सानो छोरो मस्त निद्रामा थियो । म ऊ नजिकै बसें । मिहार, समिका कुकी र आयाम रमाउँदै खेलिरहे । उनीहरूको बाललीला हेर्दै मजा लिइरह्यौ हामीले पनि । जीवन बाँच्नुको मजा यो पनि त हो ।
जानुले थालभरि काँक्राका चिराहरू लिएर आइन् । साथमा नून र हरियो खुर्सानी पनि ।
“यी लिनुस्, हाम्रो बारीमा फलेको काँक्रो ।”
समिका र आयामले काँक्राका चिराहरू लिंदै मुखमा हाले । कुकी र मिहार पनि खान तम्सिए । काँक्रो खानु भन्दा पनि कुमार र जानुको हातले फलाएको फल खानुको मिठास बढी थियो ।
केटाकेटीहरू घरि तल घरि माथि गरिरहेका थिए । कहिले पुतली खेल्थे त कहिले गाडी । छोराहरूको रुचि नै बेग्लै । अनि छोरीको रुचि बेग्लै । कुकीले ममीको सल बोकेर मनिर आई, “मलाई यत्को साडी लाइदिनु न !”
मैले उसको शरीरमा सेतो सल बेरिदिएँ । सलको छेऊछेऊमा छमछम बज्ने गेडाहरू पनि रहेछन् । ऊ दगुर्दै साथीसँग मिसिई । ऊ दौडिंदा सलमा झुण्डिएका मसिना गेडाहरू छमछम बजिरहेका थिए । ऊ पुतली काखमा लिएर खेलाउन थाली । समिका पनि पुतलीमै भुल्दै थिई । मिहार र आयाम एउटै खेलौनाको लागि झगडा गर्न थाले । सानोमान्छे भने आनन्दले निदाइरहेको थियो ।
“केटाकेटीहरू यत्तिकै त हुन्, घरमा पनि यिनीहरूलाई हेर्दै ठिक्क । लेख्न पढ्न त कहाँबाट पाउँनु । ठिकै छ, यसैमा सन्तोष गरेकी छु, पछिको लेखनको लागि राम्रो सामग्री होला यो काम पनि !” सुस्मिताको व्यवहारिक गुनासो थियो या जीवनप्रतिको खुशी मैले मनमनै सोचिरहें । तर आज म अनि केटाकेटीहरूसँग बितेको उनको समयले उनले कति सुख दिइरहेको थियो त्यो मैले मात्रै अनुमान लगाउन सक्थें । जीवन भन्नु कर्मको पर्याय मात्रै हो कि फुर्सदिलो समयको आनन्दानुभूति पनि हो ! आज साँच्चै हामी समयलाई त्यसै त्यसै बग्न दिएर आनन्द लिइरहेका थियौं ।
खेलौनाजस्तो देखिने सुन्दर र चिटिक्को घरमा बस्दा मलाई त्यसै त्यसै आनन्द लागिरहेको थियो । किन किन मलाई घरका भित्ता, भुइँ त्यसै त्यसै छुन मन लागिरहेको थियो । सिलिङ्तिर आँखा टाँसिरहेकी थिएँ । सुस्मिताले अर्को रहस्य बताइन्, “हेर न त्यहाँ माथि पनि कति ठाउँ छ । सबै सामानहरू राख्ने स्टोर त्यहीं छ । हेर्दा केही छैन जस्तो लाग्छ ।” म छक्क पर्दै टोलाइरहें, “अनि कहाँबाट जाने त त्यहाँ ?”
“ऊ त्यहीं निर सानो खोल्ने ठाउँ छ तर देखिंदैन ।”
“ठाउँको कति राम्रो सदुपयोग गर्न जानेको है !”
कुमारले हामीलाई खाजा खान बोलाउनुभयो । हामी तल ओर्लियौं । जानु आफ्नो अतिथि सत्कारमा गज्जबले जुटिन् । दालमोठ, फुरनदाना, तरकारी, दही, काँक्रो, स्प्राइट ।
“चिया बनाऊँ ?”
“चिया त खान परिहाल्यो नि” मञ्जुल दाइको आग्रह चियाभन्दा मीठो थियो ।
समय आफ्नै क्रममा थियो । हामी फर्किने तरखरमा लाग्यौं । बगैंचामा हलुवाबेद र आँप फलिरहेका रहेछन् । एउटा पाकेको हलुवाबेद टिपेर सबैले खायौं । आँप अझै पनि काँचै थिए । चार सय रूपैंयाँमा किनेर ल्याएको बोटमा जम्मा दुईवटा आँप फलेका रहेछन् पहिलो पटक । जानुले भनिन्, “हेर्नुस् त दुई दुई सयका आँप !”
फलफूल र तरकारी रोप्ने सौख रहेछ दुवैलाई । गमलामा पनि फूलहरू फुलिरहेका थिए । उनीहरू जस्तै सुन्दर घर अनि सुन्दर बगैंचालाई बाइबाई गरेर निस्कियौं हामीहरू ।
उही शहरी विकासमा बसेको बस्तीको कालोपत्रे सडकमा । केटाकेटीहरू फेरि दौडिन थाले । कुकी पनि हामीसँगै आई कुमारको साथ लागेर । भैंसेपाटीको बस स्टपसम्म पुर्याउन आए उनीहरू । आफूलाई माया गर्ने दाजुको साथ पाएकाले कुमारको अनुहार उज्यालो भएको थियो । कुमारले आफ्नो बस्तीका राम्रा नराम्रा कुराहरू पनि जानकारी गराउन लाग्नुभयो ।
जतिबेला पनि माइक राखेर भजनकीर्तन गर्ने हुनाले बस्ने मान्छेलाई सास्ती पारेको रहेछ त्यहाँको धार्मिक मण्डलीले । कोही त बसाइँ पनि सरेछन् त्यही कारण ।
कुरा गर्दा गर्दै गाडी आयो । धेरै भीडभाड थियो । हामीले चढ्ने साहस गरेनौं । छोडिदियौं । अर्कोको प्रतीक्षामा रह्यौं । फेरि पनि उस्तै । तेस्रो गाडी केही होलो देखियो । चढ्दा चढ्दै गाडीको सिट त भरिइहाल्यो । तै पनि चढ्यौं । रत्नपार्क जाने गाडी रहेछ ।
छोरालाई हात समातेर साइड लाग्दै थिएँ, पछाडिबाट एउटा परिचित अनुहार मुस्कुरायो । “मिस यहाँ बस्नुस् ।” मेरी विद्यार्थी आफ्नो ठाउँ छोडेर उठिहालिन् । पद्मकन्यामा पढ्ने पाण्डे बहिनी स्नातकोत्तर दोस्रो वर्षकी विद्यार्थी हुन् ।
“हैन म उभिन्छु, तपाईँले बाबुलाई मात्रै लिइदिनुभए हुन्छ ।”
“हैन म उभिन्छु, तपाईँ बस्नुस् बाबुलाई लिएर ।” विद्यार्थीको विनम्रताको अगाडि मेरो केही लागेन । आयामलाई काखमा लिएर बसें ।
मसँगै सिटमा बस्ने अर्को भाइले मिहारलाई काखमा लिइदिनुभयो ।
गाडी फेरि उही बाटो गुड्यो । उकालो ओरालो र घुम्ती ।
एकान्तकुनाको बसस्टपमा ओर्लिने बेलामा मञ्जुल दाइले ती भाइलाई आफ्ना शब्दमा आभारी पोख्नुभयो । यात्रामा यस्तो सदासयता देखाउनु महानता हो भन्नुभयो । यो सानो कुरा हो, तर मानवीय व्यवहार यस्तै कुराले महान् बन्छ भन्दै भाइसँग बिदा माग्नुभयो । गाडीबाट तल ओर्लेपछि झ्यालबाट ती भाइले उहाँको नाम सोधे ।
“म मञ्जुल ।”
“ए ! ! ! तपाईँको फोन ......” ती भाइको मञ्जुल दाइलाई भेट्ने र कुरा गर्ने औडाहा हेर्नुको थियो ।
गाडी गुडिसकेको थियो । दाइले मेरी विद्यार्थीतिर देखाउँदै संकेतले भन्नुभयो “उनलाई सोध्नू ।”
मान्छेलाई सानो प्रशंसाले पनि कति खुशी दिन्छ । ती भाइको सद्व्यवहारलाई दाइले गरेको प्रशंसाले नै होला उनी त्यसरी उहाँसँग नजिकिन चाहेका । वास्तवमा मान्छेले गरेका यस्तै सानातिना व्यवहारले नै त मान्छेको स्वभावलाई चिनाउँछ । मान्छेले जीवनमा खुशी खोज्न टाढा पनि त जान पर्दैन नि । हो, मान्छेले गरेका यस्तै साना कुरालाई पनि त मूल्य दिनुपर्छ । हामीहरूले कहिलेकाहीं गरेका साना भुललाई भनें कति छिद्नान्वेशी भएर आलोचना गर्छौं । कहिल्यै भुल्दैनौं । मनमा ईख पालेर बसिरहन्छौं । तर मान्छेले गरेका साना र सुन्दर कुराहरूको भने उति मूल्य दिन जान्दैनौं । जीवनमा खुशी खोज्न साना कुराहरूलाई पनि मूल्य दिन जान्नुपर्ने रहेछ । मेरो मनमा जीवनको एउटा सुन्दर पाठ सुटुक्क छापिन पुग्यो ।
सातदोबाटो जान हामीले अर्को गाडी बदल्यौं । धेरै सिट खाली भएको गाडी थियो । केटाकेटीहरू रमाउँदै सिट रोज्न थाले । प्यासेन्जर नभरिएकाले गाडी रोकिइरह्यो । केहीबेरपछि मात्रै गाडी गुड्यो । आयामले आफूले भनेजस्तो नभएर अनुहार फुलाएर बसिरहेको थियो । उसलाई चढ्दा पनि पहिला हुनुपर्थ्यो, झर्दा पनि पहिला हुनुपर्थ्यो । समिका पहिला चढी भन्ने रिस थियो उसलाई । म उसलाई फकाउन लागें ।
सातदोबाटोको बस बिसौनी आइपुगेको थियो । मैले आयामलाई खुशी पार्न छिटोछिटो उसैलाई पहिला ओरालें । ब्यागबाट पैसा खोज्न क्रममा थाहा पाएँ, मोबाइल बजिरहेको रहेछ । एउटा मिस्डकल पनि आइसकेछ । हेरें नयाँ नम्बर थियो । उठाएँ ।
उताबाट आवाज आयो, “हेलो, तपाईँको बुबालाई दिनुस् न फोन ।”
“यहाँ त मेरो बुबा हुनुहुन्न, कसलाई गर्नुभएको, मैले चिनिनँ नि ।”
“म अघिभर्खर भैंसेपाटीबाट गाडीमा तपाईँसँगै आएको के, अघि तपाईँसँगै गाडीमा आउने तपाईँको बुबा होइन, उहाँलाई नै खोजेको,”
“ए ए ए !” मलाई अनौठो लाग्यो, यो पक्कै मञ्जुल दाइको फोन हो, मैले उहाँलाई नै फोन दिएँ । उहाँले कुरा गर्नुभयो । म हाँस्दै सुस्मितातिर गएँ । कुरो सुनाएँ । उनी पनि हाँस्न थालिन् ।
मैले बुबा समान आदर गरेको व्यक्तिलाई अरूले मेरो बुबा भनिदिनु मेरो लागि झन् खुशीको कुरो थियो । मैले मञ्जुल दाइको अनुहारमा हेरेर मुस्कुराएँ ।
फोन राखेपछि उहाँ मज्जाले हाँस्नुभयो र मेरो पिठ्यूँमा धाप मार्नुभयो । समिका, आयाम र मिहार को छिटो भन्ने सुरमा दौडिरहेका थिए ।
आकाश उस्तै नीलो थियो । घामका किरण मधुरो हुन थालेका थिए । मैले पश्चिमतिर आँखा उठाएँ, यतिञ्जेल सूर्य चन्द्रागिरि माथिबाट बिदा हुन लागेको थियो । मेरो मनको नीलिमामा कुमार आलेको सानो घर मुस्कुराइरहेको थियो, उनको सानो छोराको सुन्दर अनुहारजस्तै भएर । जानु र कुमारको सुखी संसार कति चिटिक्को ! कति सुखले हाँसेको ।
सानो होस् तर यस्तै खुशी र सुखी होस् सबैको घर परिवार ! मान्छेलाई चाहिने त्योभन्दा ठूलो खुशी के होला र ?